Czy alergeny przechodzą do mleka matki podczas karmienia piersią?

Czy alergeny przechodzą do mleka matki podczas karmienia piersią? 

Gdy niemowlę ma alergię pokarmową (tzw skaza białkowa) mama karmiąca często przechodzi na dietę eliminacyjną, czyli taką, która wyklucza wybrane alergeny. Związane jest to z tym, że niektóre alergeny z pożywienia, które spożywa mama, mogą przechodzić do jej mleka i powodują objawy alergiczne (najczęściej objawy powodowane są przez alergeny jaj, mleka krowiego, orzechów czy ryb) - pojawia się wówczas AZS lub inne objawy alergii u niemowlęcia karmionego piersią. Czy jednak wszystkie alergeny przechodzą do mleka karmiącej mamy? Czy dieta eliminacyjna u matki jest konieczna? Spróbuję na to Wam odpowiedzieć.

Alergia pokarmowa i objawy alergii pokarmowej u niemowlęcia muszą być potwierdzone przez lekarza

 

Po pierwsze jeśli podejrzewacie alergię u swojego dziecka nie zaczynajcie od konsultacji tego problemu na forum internetowym lub od wprowadzania diety eliminacyjnej na własną rękę - skonsultujcie się z lekarzem. Zmiany w diecie nie zawsze mają sens - często wysypka u niemowlęcia nie jest wcale związana z alergią pokarmową, skazą białkową, czyli alergią na białka mleka. Dzieci mogą mieć różne problemy skórne, które mogą się objawiać podobnie do alergii pokarmowej, a nie ma na nie wpływu dieta - najczęściej mylone z alergią jest łojotokowe zapalenie skóry lub trądzik niemowlęcy. 

 

Karmienie alergika mlekiem matki – czy dieta eliminacyjna jest potrzebna w trakcje karmienia piersią?

 

Jeśli jednak lekarz potwierdzi skazę białkową, prawdopodobnie zaproponuje karmiącej mamie eliminację niektórych pokarmów z diety. Na początek zwykle usuwa się z diety mamy białka mleka krowiego, które są najczęstszym alergenem u niemowląt. W większości przypadkach to wystarcza. Jeśli postępowanie było trafne, wówczas już po kilku - kilkunastu dniach zwykle już widoczna jest poprawa. Niektóre mamy muszą podczas laktacji odstawiać też inne alergeny np. jajka, orzechy czy ryby. U niemowląt testy alergiczne nie zawsze są wiarygodne, dlatego dieta eliminacyjna metodą prób i błędów najczęściej pozwala szybko ustalić uczulające składniki.

Rygorystyczna dieta eliminacyjna przy karmieniu mlekiem alergika 

 

U nas akurat było tak, że musiałam mieć bardzo ścisłą dietę jak karmiłam Aleksa. Niestety miał uczulenie na wiele produktów, a jeśli zjadłam coś niedozwolonego pojawiała się wysypka, bóle brzuszka czy brzydkie kupki. Wiem, że sporo matek karmiących małych alergików ma taki problem, że ich dieta staje się bardzo restrykcyjna, zaczynają eliminować kolejne produkty a poprawy i tak nie widać. Dlaczego?? Myślę, że przyczyna takich problemów tkwi w zdrowiu jelit matki, które w niektórych przypadkach “przepuszczają” większe ilości alergenów do krwioobiegu. Szczególnie problem jest to u mam alergiczek, czyli tak jak było u nas. W normalnej sytuacji pokarmy są bowiem dokładnie trawione i tylko niewielka ilość alergenów dostaje się do limfy i krwi, a do mleka dostają się wówczas tylko śladowe ilości, które rzadko są w stanie wywołać objawy alergii, a wraz z innymi składnikami mleka mamy uczą tolerancji na dany alergen. Czyli są wręcz korzystne i potrzebne do nauki tolerancji składników pokarmu zanim niemowlę będzie miało rozszerzoną dietę. Problemem może być także potocznie zwana “nieszczelność jelit” matki, a ponieważ niemowlęta mają jeszcze niedojrzały przewód pokarmowy, mogą wchłaniać te alergeny i pojawia się alergia. 

 

Pamiętaj - dieta eliminacyjna nie zawsze jest potrzebna!

 

Inna przyczyna braku poprawy u dziecka karmionego piersią, pomimo wprowadzenia diety eliminacyjnej, to po prostu obecność innych przyczyn niż alergia pokarmowa. Trzeba pamiętać, że zmiany skórne u niemowląt mogą być związane także z alergią na kosmetyki, proszek do prania czy nawet barwniki z ubranek. Dlatego trzeba patrzeć szeroko – może się okazać, że dziecko ma alergię na jakiś kosmetyk, a matka niepotrzebnie zamęcza się dietą eliminacyjną. Rodzice alergików muszą się bawić w detektywów - od samego początku!

 

Czy alergeny mogą przechodzić do mleka matki?

 

Wróćmy zatem do naszego głównego pytania. Pomimo różnych opinii, to na pytanie o przenikanie alergenów do mleka matki odpowiedź jest jednoznaczna - TAK...alergeny pokarmowe mogą przenikać do mleka ale, nie zawsze tak się dzieje.

 

Wiadomo, że do mleka matki mogą przechodzić popularne alergeny takie jak:

• alergeny jaja kurzego w mleku matki

• alergeny białka mleka krowiego w mleku matki

• alergeny orzechów w mleku matki

• alergeny białka ryb w mleku matki

• i inne alergeny

 

Poświadczają to liczne badania naukowe na temat przechodzenia alergenów do mleka matki karmiącej.

 

Jakie alergizujące składniki mogą przenikać do mleka matki karmiącej?

 

Wiadomo, że do mleka kobiecego mogą przedostawać się alergeny mleka krowiego, jeśli matka spożywa nabiał. W mleku matki stwierdzana jest wówczas obecność alfa-s1-kazeiny, czyli białka z mleka krowiego. 

 

W ciekawym badaniu sprawdzano też przenikanie do mleka alergenu z orzeszków ziemnych Ara h 2 po spożyciu 100 g prażonych orzeszków u 32 kobiet karmiących. Co ciekawe zauważono bardzo duże różnice w szybkości przenikania spożytego alergenu do mleka – u niektórych matek alergen orzechów ziemnych był obecny w mleku już po 1h od spożycia, a u innych nawet dopiero po 12h. Stężenia alergenu także było różne, co potencjalnie mogło mieć wpływ na wystąpienie (lub brak) reakcji u niemowląt.

 

Wiadomo też, że stężenie alergenów w mleku zależy od ilości produkt spożywanego przez matkę, dlatego czasem niewielkie odstępstwa od diety nie powodują negatywnych objawów u dziecka. A z kolei jeśli matka zje większą ilość uczulającego pokarmu, wtedy objawy u niemowlęcia staną się widoczne. 

 

Czy alergeny zawsze przechodzą do mleka matki w trakcie karmienia piersią?

 

Co ciekawe, przenikanie alergenów do mleka matki czasem może wcale nie występować. W jednym z badań oceniającym przenikanie alergenów z jaj (ovalbuminy) stwierdzono, że u ⅓ z badanych kobiet w ogóle nie stwierdzono tego alergenu w mleku matki.

 

Ciężkie reakcje alergiczne po spożyciu mleka matki – czy są możliwe?

 

Mleko matki zawiera szereg składników, które chronią przed bardzo silnymi reakcjami alergicznymi. Dlatego nagłe, natychmiastowe reakcje alergiczne na alergeny z mleka matki u niemowląt są ekstremalnie rzadkie i dotychczas opisano niewiele takich przypadków:

 

• przypadek silnych reakcji u niemowlęcia (m.in. skurcz oskrzeli) uczulonego na ryby, po spożywaniu mleka matki, która jadła dość duże ilości surowej ryby

• podobnie, przypadek reakcji anafilaktycznej u niemowlęcia uczulonego na ryby, po spożyciu mleka matki 

• reakcja anafilaktyczna u niemowlęcia uczulonego na białka mleka krowiego po spożyciu mleka matki zawierającego alergeny

• opisywano także podobne, silne reakcje u niemowląt karmionych piersią, uczulonych np. na orzeszki ziemne czy jaja.

 

Pamiętajmy jednak, że są to naprawdę pojedyncze przypadki, na tyle rzadkie że wzbudzają zainteresowanie naukowców, stąd te publikacji naukowe. W większości przypadkach reakcje alergiczne na alergenu z mleka matki są opóźnione i dość łagodne, najczęściej są to zmiany skórne lub stany zapalne jelit, bóle brzuszka

 

Co możesz zrobić oprócz eliminacji alergenów z diety?

 

Jeśli jesteś mamą karmiącą i musisz wyeliminować niektóre produkty z diety ze względu na alergię na mleko lub inne alergeny u niemowlęcia, zadbaj też o stan swoich własnych jelit i układu odpornościowego. Tak więc oprócz wprowadzenia zaleconej przez lekarza diety eliminacyjnej pod kątem alergii dziecka korzystne mogą być:

• unikanie przetworzonych produktów, konserwantów, barwników i innych sztucznych dodatków

• dodatek do diety probiotyków, szczególnie szczepu LGG oraz naturalnych prebiotyków jak zakwas buraczany, kiszonki naturalne itp.

• sprawdzenie czy sama nie masz jakiejś alergii pokarmowej lub nietolerancji np. glutenu, która może negatywnie wpływać na zdrowie jelit

Alergeny przechodzą do mleka matki – czy w takim razie dieta eliminacyjna zawsze jest konieczna?

 

Alergia pokarmowa u dziecka karmionego piersią w pewnych sytuacjach może wymagać zastosowania u matki diety eliminacyjnej. ALE UWAGA - nie jest zalecane unikanie alergenów “w razie czego” - jeśli dziecko jest alergikiem, ale nie ma silnej reakcji na poszczególne alergeny, to matka i tak powinna jeść wszystkie produkty, chyba, że sama ma na nie alergię. Takie postępowanie pomaga wytworzyć tolerancję u niemowlęcia na przyszłość na te alergeny i bezpieczne rozszerzanie diety. Zapobiegawcze unikanie alergenów w diecie matki nie jest praktykowane, ponieważ może spowodować więcej szkody niż pożytku.

Generalnie zasada jest taka - jeśli Wasze niemowlę ma stwierdzone, potwierdzone objawy po spożyciu przez Was konkretnych alergenów, wówczas eliminacji ich z Waszej diety jest zasadna (szczególnie jeśli te objawy są silne). Natomiast “profilaktyczne” stosowanie diety eliminacyjnej u matki (nawet u matki alergiczki) nie jest zalecane.

 

Karmienie piersią jest bardzo ważne dla małych alergików!

 

Unikanie alergenów (dieta eliminacyjna) matki karmiącej, ma sens, jeśli po spożyciu danego alergenu są wyraźne objawy u dziecka i są one nasilone. wówczas jak najbardziej, lepiej unikać np. mleka czy jajek, jeśli dzięki temu dziecko ma lepszy stan skóry i śpi spokojnie. Ponieważ już wiecie, że alergeny w okresie karmienia mogą przenikać do mleka w czasie karmienia piersią, dieta eliminacyjna jest bardzo skuteczną formą leczenia alergii u niemowląt. W większości przypadków wystarczy wyeliminowanie białek mleka krowiego (w tym często uczulającej kazeiny) z diety mamy, czasem też kilku innych produktów takich jak jaja kurze czy orzechy. Ale warto się poświęcić i wdrożyć taką dietę chociaż na kilka miesięcy, ponieważ dla małych alergików karmienie piersią jest niezwykle ważne.

Oczywiście wszystkie wątpliwości dotyczące diety i karmienia piersią zawsze konsultujcie z lekarzem, najlepiej z alergologiem - na blogu dzielę się z Wami moimi własnymi opiniami i przemyśleniami, w oparciu o ciekawe naukowe publikacje i własne doświadczenia :-) 

Źródła: 

1. Arima T, Campos-Alberto E, Funakoshi H, Inoue Y, Tomiita M, Kohno Y, Shimojo N. Immediate systemic allergic reaction in an infant to fish allergen ingested through breast milk. Asia Pac Allergy. 2016 Oct;6(4):257-259
2. Metcalfe JR, Marsh JA, D'Vaz N, Geddes DT, Lai CT, Prescott SL, Palmer DJ. Effects of maternal dietary egg intake during early lactation on human milk ovalbumin concentration: a randomized controlled trial. Clin Exp Allergy. 2016 Dec;46(12):1605-1613.
3. Orru S, Di Nicola P, Giuliani F, Fabris C, Conti A, Coscia A, Bertino E. Detection of bovine alpha-S1-casein in term and preterm human colostrum with proteomic techniques. Int J Immunopathol Pharmacol. 2013 Apr-Jun;26(2):435-44. 
4. Coscia A, Orrù S, Di Nicola P, Giuliani F, Rovelli I, Peila C, Martano C, Chiale F, Bertino E. Cow's milk proteins in human milk. J Biol Regul Homeost Agents. 2012 Jul-Sep;26(3 Suppl):39-42. PMID: 23158513.
5. Schocker F, Baumert J, Kull S, Petersen A, Becker WM, Jappe U. Prospective investigation on the transfer of Ara h 2, the most potent peanut allergen, in human breast milk. Pediatr Allergy Immunol. 2016 Jun;27(4):348-55. 
6. Martín-Muñoz MF, Pineda F, García Parrado G, Guillén D, Rivero D, Belver T, Quirce S. Food allergy in breastfeeding babies. Hidden allergens in human milk. Eur Ann Allergy Clin Immunol. 2016 Jul;48(4):123-8. PMID: 27425167.