Olej kokosowy jest obecnie bardzo popularny - znajduje szereg zastosowań zarówno w kuchni jak i do pielęgnacji skóry. Olej kokosowy jest często przydatny także w kuchni alergika - z powodzeniem zastępuje w przepisach masło, margarynę i inne tłuszcze stałe.
Olej zawiera przede wszystkim kwasy tłuszczowe nasycone (ok. 90%):
do 52% kwasu laurynowego,
do 19% kwasu mirystynowego,
do 11% kwasu palmitynowego,
do 9% kwasu kaprylowego,
do 10% kwasu kaprynowego,
do 8% kwasu oleinowego,
Niewielkie ilości kwasu linolowego, kapronowego i witamin z grupy B.
Internet obecnie jest pełen informacji o cudownych właściwościach tego oleju. Ale jeszcze kilka lat temu produkt ten znajdował się w marketingowym "dołku" i był uznawany za niezdrowy ze względu na wysoką zawartość tłuszczów nasyconych. W zamian za to zalecano stosowanie margaryny (łatwo się domyślić,że zła sława oleju kokosowego była wspierana przez producentów margaryn). Na szczęście dziś już wiadomo, że margaryny (zawierające sztucznie utwardzane oleje roślinne - tłuszcze "trans") to produkty, które lepiej żeby nie trafiły do naszej kuchni, za to olej kokosowy wraca do łask.
- lepszy od margaryny - olej kokosowy zawiera naturalne nasycone tłuszcze średniołańcuchowe, które wcale nie stanowią przyczyny miażdżycy, jak niegdyś sądzono, a nawet podwyższają poziom "dobrego" cholesterolu (oczywiście spożywany w rozsądnych ilościach).
- olej kokosowy nie powoduje otyłości, a nawet może pomóc zwalczać otyłość brzuszną.
- zawiera kwas laurynowy (który obecny jest także w mleku matki) - posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe - zwalcza m.in gronkowca złocistego, a także drożdżaki Candida.
- ma wyjątkowy skład kwasów tłuszczowych - zawiera m.in. dużą ilość średniołańcuchowych trójglicerydów MCT, które są łatwo przyswajalne przez organizm, nie wymagają złożonego procesu trawienia, dlatego olej ten znajduje zastosowanie w żywieniu osób z upośledzeniem wchłaniania, stanach zapalnych jelit lub innych schorzeniach.
- MCT są też konieczne do produkcji ciał ketonowych - stanowią one alternatywne źródło energii dla komórek mózgu w przypadku zbyt małej ilości glukozy lub jej nieprawidłowemu wykorzystaniu przez komórki mózgowe. Dlatego zaleca się spożywanie tego oleju w wielu chorobach neurologicznych m.in. chorobie Alzheimera, Parkinsona, ale także przy cukrzycy.
- Kwasy tłuszczowe obecne w oleju kokosowym (lub po prostu olej kokosowy) są składnikiem wielu popularnych i drogich kremów dla alergików, ponieważ są one doskonałe do pielęgnacji suchej i wrażliwej skóry, mają właściwości łagodzące i dobrze nawilżają (a także poprawiają ogólny stan skóry, odżywia ją, działa przeciwzmarszczkowo). Dla wielu alergików olej kokosowy zastępuje krem do twarzy, balsam do ciała i emolient do kąpieli :-)
Opisane alergeny kokosa:
Coc n - General
Coc n 2 (7S Vicilin)
Coc n 4 (11S Globulin, Glycinin)
Pamiętajcie jednak, ze mimo że rzadko, to jednak orzech kokosowy może uczulać i trzeba ostrożnie wprowadzać go do diety i obserwować reakcję. Jeśli wystąpią jakieś objawy uczulenia po spożycia to wtedy należy poinformować o tym lekarza i oczywiście lepiej wykluczyć pochodne kokosa z diety na jakiś czas.
Warto też zauważyć, ze olej kokosowy znajduje się też w składzie popularnych mieszanek/hydrolizatów dla niemowląt uczulonych na białka mleka krowiego np. Nutramigenu. więc jeśli dziecko dobrze toleruje Nutramigen, to najprawdopodobniej może jeść także sam olej kokosowy.
- do smarowania pieczywa zamiast masła
- do pieczenia - świetnie zastępuje w wypiekach masło lub margarynę
- do smażenia - praktycznie nie zawiera nienasyconych kwasów tłuszczowych, które ulegają szkodliwym przemianom podczas smażenia, poza tym ma dość wysoką temperaturę dymienia - dla oleju nierafinowego 177°C a dla oleju rafinowanego 205°C. Ta temperatura jest jednak na tyle niska, że nie nadaje się zbyt dobrze do potraw smażonych w głębokim tłuszczu, a raczej do delikatnego smażenia, podsmażania i duszenia
- do kremów do tortów
- działa przeciwzmarszczkowo :-)
- dobrze się sprawdza jako "krem na mróz"
- do mycia zębów jako składnik pasty (hamuje rozwój bakterii wywołujących próchnicę, wybiela zęby)
- do kąpieli (niewielką ilość oleju kokosowego dodać do wanny z ciepłą wodą)
- częściowo chroni przed promieniowaniem słonecznym (SPF 4-6, inne źródła podają nieco wyższe SPF)
- jako maseczka do suchych, zniszczonych włosów
- łagodzi skórę po opalaniu
- posmarowanie pod nosem i wewnątrz nosa "wyłapuje" część alergenów
- do płukania jamy ustnej - pomaga usunąć toksyny, bakterie, odświeża oddech - łyżkę oleju kokosowego należy trzymać w ustach codziennie rano, dokładnie płucząc nim zęby, dziąsła, przez 15-20 minut. "Przeżuty" olej należy wypluć (nie połykać!) a następnie umyć zęby. Najlepiej zacząć od małej ilości oleju kokosowego. Zwolennicy tej metody twierdzą, ze pomaga to usunąć toksyny, bakterie i inne patogeny z jamy ustnej. Ja niestety nie robię tego codziennie, ale staram się przynajmniej raz na kilka dni wykonać taki zabieg. Ten zabieg można też wykonywać z innymi olejami, ale olej kokosowy ma na tyle przyjemny smak, że można to zrobić bez większych problemów.
Olej kokosowy bio 400ml (idealny przy "średnim" zużyciu)
Olej kokosowy bio 250ml (najpopularniejsza wielkość opakowania) można kupić np. TUTAJ
Olej kokosowy 200ml (małe opakowanie wygodne jeśli olej stosujemy do smarowania pieczywa) do kupienia np. TUTAJ
Olej kokosowy bio 1000ml (duże opakowanie, najbardziej opłacalne jeśli zużywamy dużo oleju) dostępny np. TUTAJ
Wyróżniają się niską ceną i są bezwonne. Mogą być przydatne, jeśli chcemy smażyć w wysokiej temperaturze (mają wyższą temperaturę dymienia - ok 200C) lub w głębokim tłuszczu.
Olej kokosowy rafinowany Bio 900ml - można kupić np. TUTAJ
Olej kokosowy rafinowany 500ml - można kupić np. TUTAJ
Właściwości oleju kokosowego
Olej ten przechowywany w lodówce lub temperaturze pokojowej (do ok 22C) ma postać stałą i jest barwy białej, w wyższych temperaturach zaczyna się topić i przybiera wtedy żółtawy kolor. Jeśli w Waszym mieszkaniu olej kokosowy się topi, to oznacza, że należy przykręcić kaloryfery, alergicy powinni przebywać w temperaturze zdecydowanie poniżej 20C.Skład oleju kokosowego:
Olej zawiera przede wszystkim kwasy tłuszczowe nasycone (ok. 90%):
do 52% kwasu laurynowego,
do 19% kwasu mirystynowego,
do 11% kwasu palmitynowego,
do 9% kwasu kaprylowego,
do 10% kwasu kaprynowego,
do 8% kwasu oleinowego,
Niewielkie ilości kwasu linolowego, kapronowego i witamin z grupy B.
Dlaczego warto sięgnąć po olej kokosowy?
Internet obecnie jest pełen informacji o cudownych właściwościach tego oleju. Ale jeszcze kilka lat temu produkt ten znajdował się w marketingowym "dołku" i był uznawany za niezdrowy ze względu na wysoką zawartość tłuszczów nasyconych. W zamian za to zalecano stosowanie margaryny (łatwo się domyślić,że zła sława oleju kokosowego była wspierana przez producentów margaryn). Na szczęście dziś już wiadomo, że margaryny (zawierające sztucznie utwardzane oleje roślinne - tłuszcze "trans") to produkty, które lepiej żeby nie trafiły do naszej kuchni, za to olej kokosowy wraca do łask.
- lepszy od margaryny - olej kokosowy zawiera naturalne nasycone tłuszcze średniołańcuchowe, które wcale nie stanowią przyczyny miażdżycy, jak niegdyś sądzono, a nawet podwyższają poziom "dobrego" cholesterolu (oczywiście spożywany w rozsądnych ilościach).
- olej kokosowy nie powoduje otyłości, a nawet może pomóc zwalczać otyłość brzuszną.
- zawiera kwas laurynowy (który obecny jest także w mleku matki) - posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe - zwalcza m.in gronkowca złocistego, a także drożdżaki Candida.
- ma wyjątkowy skład kwasów tłuszczowych - zawiera m.in. dużą ilość średniołańcuchowych trójglicerydów MCT, które są łatwo przyswajalne przez organizm, nie wymagają złożonego procesu trawienia, dlatego olej ten znajduje zastosowanie w żywieniu osób z upośledzeniem wchłaniania, stanach zapalnych jelit lub innych schorzeniach.
- MCT są też konieczne do produkcji ciał ketonowych - stanowią one alternatywne źródło energii dla komórek mózgu w przypadku zbyt małej ilości glukozy lub jej nieprawidłowemu wykorzystaniu przez komórki mózgowe. Dlatego zaleca się spożywanie tego oleju w wielu chorobach neurologicznych m.in. chorobie Alzheimera, Parkinsona, ale także przy cukrzycy.
- Kwasy tłuszczowe obecne w oleju kokosowym (lub po prostu olej kokosowy) są składnikiem wielu popularnych i drogich kremów dla alergików, ponieważ są one doskonałe do pielęgnacji suchej i wrażliwej skóry, mają właściwości łagodzące i dobrze nawilżają (a także poprawiają ogólny stan skóry, odżywia ją, działa przeciwzmarszczkowo). Dla wielu alergików olej kokosowy zastępuje krem do twarzy, balsam do ciała i emolient do kąpieli :-)
Czy alergia na kokosa jest często spotykana?
Większość publikacji podaje, że alergia na orzech kokosowy spotykana jest rzadko, a objawy podobnie jak przy innych produktach mogą być różne, od wysypek, bólu brzucha aż po wstrząs anafilaktyczny. Czyli podobnie jak w przypadku innych alergenów pokarmowych.Opisane alergeny kokosa:
Coc n - General
Coc n 2 (7S Vicilin)
Coc n 4 (11S Globulin, Glycinin)
Pamiętajcie jednak, ze mimo że rzadko, to jednak orzech kokosowy może uczulać i trzeba ostrożnie wprowadzać go do diety i obserwować reakcję. Jeśli wystąpią jakieś objawy uczulenia po spożycia to wtedy należy poinformować o tym lekarza i oczywiście lepiej wykluczyć pochodne kokosa z diety na jakiś czas.
Czy olej kokosowy może uczulać?
Olej kokosowy zawiera 99% tłuszczu, który nie stanowi alergenu, a tylko śladową ilość białek kokosa, które mogą stanowić czynnik uczulający (większość etykiet wskazuje zawartość białka jako 0g, można jednak się domyślić, że śladowe ilości białka tam jednak są - w praktyce zwykle do 0,5g/100g). Może więc się zdarzyć, że ktoś ma alergię na kokosa, ale olej kokosowy dobrze toleruje, a objawy alergii pojawią się dopiero, jeśli zje np. dużą ilość takiego oleju albo wiórki kokosowe.Warto też zauważyć, ze olej kokosowy znajduje się też w składzie popularnych mieszanek/hydrolizatów dla niemowląt uczulonych na białka mleka krowiego np. Nutramigenu. więc jeśli dziecko dobrze toleruje Nutramigen, to najprawdopodobniej może jeść także sam olej kokosowy.
Czy przy alergii na inne orzechy można jeść kokosa?
Orzech kokosowy przez swoją nazwę często jest uznawany za "zwykły" orzech i w związku z tym istnieje obawa się o wywołanie alergii u osób uczulonych np. na orzeszki ziemne czy orzechy laskowe. Otóż orzech kokosowy nie jest spokrewniony z innymi silnie uczulającymi orzechami (laskowe, włoskie) ani z orzeszkami ziemnymi. Niektóre z jego białek są jednak podobne do alergenów występujących w innych orzechach (7S i 11S) - opisano m.in. możliwość wystąpienia alergii krzyżowej z kokosem przy alergii na orzech laskowy czy włoski, jednak są to rzadkie przypadki. Np. w badaniu obejmującym 191 dzieci z alergią na orzechy i/lub orzeszki ziemne stwierdzono większe prawdopodobieństwo jednoczesnego wystąpienia uczulenia na sezam, ale brak jednoczesnego uczulenia na kokosa. W literaturze objawy alergii na kokosa opisywano jednak głównie u osób, które wcale nie miały alergii na inne orzechy.Olej kokosowy w kuchni alergika
Zastosowanie oleju kokosowego kuchni alergików jest dość szerokie, ponieważ jest to jednak tłuszcz, nie należy przesadzać z jego ilością:- do smarowania pieczywa zamiast masła
- do pieczenia - świetnie zastępuje w wypiekach masło lub margarynę
- do smażenia - praktycznie nie zawiera nienasyconych kwasów tłuszczowych, które ulegają szkodliwym przemianom podczas smażenia, poza tym ma dość wysoką temperaturę dymienia - dla oleju nierafinowego 177°C a dla oleju rafinowanego 205°C. Ta temperatura jest jednak na tyle niska, że nie nadaje się zbyt dobrze do potraw smażonych w głębokim tłuszczu, a raczej do delikatnego smażenia, podsmażania i duszenia
- do kremów do tortów
Olej kokosowy jako kosmetyk alergika:
- do smarowania bezpośrednio na skórę - natłuszcza i nawilża, wzmacnia barierę lipidową (delikatny zapach kokosa bardzo szybko się ulatnia) - wchłania się w ciągu kilku minut- działa przeciwzmarszczkowo :-)
- dobrze się sprawdza jako "krem na mróz"
- do mycia zębów jako składnik pasty (hamuje rozwój bakterii wywołujących próchnicę, wybiela zęby)
- do kąpieli (niewielką ilość oleju kokosowego dodać do wanny z ciepłą wodą)
- częściowo chroni przed promieniowaniem słonecznym (SPF 4-6, inne źródła podają nieco wyższe SPF)
- jako maseczka do suchych, zniszczonych włosów
- łagodzi skórę po opalaniu
Inne zastosowania oleju kokosowego:
- wspomaga gojenie ran (dodatkowo działa antyseptycznie)- posmarowanie pod nosem i wewnątrz nosa "wyłapuje" część alergenów
- do płukania jamy ustnej - pomaga usunąć toksyny, bakterie, odświeża oddech - łyżkę oleju kokosowego należy trzymać w ustach codziennie rano, dokładnie płucząc nim zęby, dziąsła, przez 15-20 minut. "Przeżuty" olej należy wypluć (nie połykać!) a następnie umyć zęby. Najlepiej zacząć od małej ilości oleju kokosowego. Zwolennicy tej metody twierdzą, ze pomaga to usunąć toksyny, bakterie i inne patogeny z jamy ustnej. Ja niestety nie robię tego codziennie, ale staram się przynajmniej raz na kilka dni wykonać taki zabieg. Ten zabieg można też wykonywać z innymi olejami, ale olej kokosowy ma na tyle przyjemny smak, że można to zrobić bez większych problemów.
Jaki olej kokosowy wybrać?
Zarówno do gotowania jak i do stosowania jako kosmetyk wybierajcie olej kokosowy ekologiczny, nierafinowany ("virgin", tłoczony na zimno). Olej rafinowany jest zwykle niemal połowę tańszy, niestety w trakcie produkcji w wysokich temperaturach lub z zastosowaniem środków chemicznych traci wiele swoich unikalnych właściwości, a także przyjemny kokosowy aromat. Olej kokosowy nierafinowany ma temperaturę dymienia ok 180-185C, nie powinno się więc go podgrzewać powyżej tej temperatury (np. podczas pieczenia). Wyższą temperaturę dymienia ma olej kokosowy rafinowany - ok 200C.Oleje kokosowe spożywcze nierafinowane
Jeśli zużywacie go dużo to opłaca się kupić duże opakowanie. Do smarowania pieczywa zamiast masła lepiej sprawdzają się mniejsze słoiki.
Olej kokosowy bio 250ml (najpopularniejsza wielkość opakowania) można kupić np. TUTAJ
Olej kokosowy 200ml (małe opakowanie wygodne jeśli olej stosujemy do smarowania pieczywa) do kupienia np. TUTAJ
Olej kokosowy bio 1000ml (duże opakowanie, najbardziej opłacalne jeśli zużywamy dużo oleju) dostępny np. TUTAJ
Oleje kokosowe spożywcze rafinowane
Wyróżniają się niską ceną i są bezwonne. Mogą być przydatne, jeśli chcemy smażyć w wysokiej temperaturze (mają wyższą temperaturę dymienia - ok 200C) lub w głębokim tłuszczu.
Olej kokosowy rafinowany Bio 900ml - można kupić np. TUTAJ
Olej kokosowy rafinowany 500ml - można kupić np. TUTAJ
Oleje kokosowe kosmetyczne
Olej kokosowy spożywczy można stosować także jako kosmetyk, ale możecie kupić też olej kokosowy kosmetyczny.
Jeśli nie macie alergii na olej kokosowy to wypróbujcie też inne produkty z kokosa, nie powinny Was uczulić. Postaram się wkrótce napisać więcej o takich produktach jak mąka kokosowa, chipsy kokosowe, mleko kokosowe i inne pyszności :)
Wybrane piśmiennictwo:
Michavila GA, Amat BM, Gonzalez Cortes MV, Segura NL, Moreno Palanques MA, Bartolome B. Coconut anaphylaxis: Case report and review. Allergol Immunopathol (Madr ) 2013
Nguyen SA, More DR, Whisman BA, Hagan LL. Cross-reactivity between coconut and hazelnut proteins in a patient with coconut anaphylaxis. Ann Allergy Asthma Immunol 2004
Stutius LM, Sheehan WJ, Rangsithienchai P, Bharmanee A, Scott JE, Young MC, Dioun AF, Schneider LC, Phipatanakul W. Characterizing the relationship between sesame, coconut, and nut allergy in children. Pediatr Allergy Immunol 2010
Wikipedia :-)
Wybrane piśmiennictwo:
Michavila GA, Amat BM, Gonzalez Cortes MV, Segura NL, Moreno Palanques MA, Bartolome B. Coconut anaphylaxis: Case report and review. Allergol Immunopathol (Madr ) 2013
Nguyen SA, More DR, Whisman BA, Hagan LL. Cross-reactivity between coconut and hazelnut proteins in a patient with coconut anaphylaxis. Ann Allergy Asthma Immunol 2004
Stutius LM, Sheehan WJ, Rangsithienchai P, Bharmanee A, Scott JE, Young MC, Dioun AF, Schneider LC, Phipatanakul W. Characterizing the relationship between sesame, coconut, and nut allergy in children. Pediatr Allergy Immunol 2010
Wikipedia :-)